Θέματα Ειδικής Αγωγής Τεύχος 20
Εξώφυλλο: 
Περιεχόμενα: 
Σημείωμα Σύνταξης:
Ο ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Η ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ Ή ΧΩΡΙΣ
ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
Με την υπογραφή της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που υπογράφτηκε στο Μάαστριχτ στις 7 Φεβρουαρίου 1992, οι ελληνικές κυβερνήσεις επιχείρησαν να αναδιοργανώσουν το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα και να το προσαρμόσουν στις νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες πού οικοδομούνταν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τότε μέχρι σήμερα ψηφίστηκαν δεκάδες νόμοι, εκδόθηκαν δεκάδες προεδρικά διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις, για να διευθετήσουν τις νέες οργανωτικές δομές της εκπαίδευσης και να κατανείμουν ιεραρχικούς ρόλους, αρμοδιότητες και δραστηριότητες σε διαφορετικά επίπεδα και με διαφορετικές κλίμακες εξουσίας.
Το Υπουργείο Παιδείας απόφυγε το δύσβατο δρόμο των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και προχώρησε σε μια ανώδυνη γραφειοκρατική αυτοσυγκέντρωση των υπηρεσιών του συστήνοντας δεκατρείς (13) περιφερειακές διευθύνσεις εκπαίδευσης Π.Ε. & Δ.Ε. και αναπαράγοντας τις ίδιες δυσλειτουργίες που ταλάνιζαν χρόνια τώρα την ελληνική εκπαίδευση. Ο από τα πάνω διορισμός των στελεχών της εκπαίδευσης στις διάφορες θέσεις με αμφισβητούμενες διαδικασίες μοριοδοτήσεων-πριμοδοτήσεων προσδίδει ένα απρόσωπο χαρακτήρα στις εκπαιδευτικές διαδικασίες και προκαλεί ανομοιογένεια ανάμεσα στην επιστημονική μόρφωση των κορυφών της ιεραρχίας και των εκπαιδευτικών που εργάζονται στο σχολείο.
Οι θέσεις οργανώνονται σε μια ιεραρχική δομή εξουσίας που έχει το σχήμα της πυραμίδας. Κάθε στέλεχος είναι υπεύθυνο έναντι των προϊσταμένων του για τις αποφάσεις και για τις πράξεις των υφισταμένων του, όπως και για τις δικές του. Οι δημοκρατικές και συλλογικές διαδικασίες είναι σχεδόν ξένες για τους διοικητικούς μηχανισμούς της εκπαίδευσης. Καθημερινά συντελούνται αυθαιρεσίες εις βάρος των ατόμων με ή χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες κι οι προσπάθειες να ακυρωθούν οι αιτίες που τις παράγουν συναντούν αξεπέραστα εμπόδια από τους ίδιους τους κρατικούς μηχανισμούς που τα καλύπτουν χωρίς να διστάζουν να επικαλεστούν καταργημένες νομοθετικές διατάξεις ή να παραβιάσουν θεμελιώδεις αρχές του ελληνικού συντάγματος. Η περιορισμένη εκπροσώπηση των αιρετών στα Υπηρεσιακά Συμβούλια αδυνατεί να παρακολουθήσει και να ελέγξει τη Λερναία Ύδρα αυτής της ιεραρχικής διαστρωμάτωσης.
Με τη νέα νομοθεσία έχουν τεθεί αυστηρά κριτήρια ελέγχου και αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Με τις νέες οργανωτικές δομές του εκπαιδευτικού συστήματος επιδιώκονται δύο στόχοι: 1) Οι διοικητικοί μηχανισμοί να λειτουργούν προληπτικά και να εμποδίζουν τη διαφωνία. Σε κάθε περίπτωση πού η διαφωνία περνά σε επίπεδο διεκδίκησης να κινούν διαδικασίες κατασταλτικών μέτρων, 2) να ελέγχονται και να νομιμοποιούνται οι πολιτικές κι οι ιδεολογικές λειτουργίες της εκπαίδευσης προς την κατεύθυνση της οικονομίας της αγοράς και της κατανάλωσης. Γνώμονας η εξυπηρέτηση κι η εδραίωση των πιο ισχυρών κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας.
Η τυποποίηση της συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών και των μαθητών και ο προκαθορισμός των στάσεων, των ρόλων, των γνώσεων και των δεξιοτήτων που πρέπει να καλλιεργήσουν, αποκλείει την καθοριστική παρέμβαση άλλων παραγόντων που δεν ελέγχονται από το κράτος (π.χ. συνδικαλιστικές και επιστημονικές οργανώσεις) και εξασφαλίζει την απομόνωση του σχολείου από τις κοινωνικές αντιθέσεις και διαφοροποιήσεις. Η εκπόρευση, από το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, κάθε κεντρικού σχεδιασμού ως την τελευταία λεπτομέρεια αποσκοπεί στην πλήρη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Δεν είναι τυχαίο ότι η Βουλή των Ελλήνων παίζει το ρόλο του προκαλύμματος του αντιπροσωπευτικού συστήματος, χάνοντας τη βασική και κύρια λειτουργία της να νομοθετεί πρωτογενώς, και παραπέμπει την ουσιαστική νομοθέτηση στην εκτελεστική εξουσία. Οι υπουργοί της κυβέρνησης ως όργανα της εκτελεστικής εξουσίας «αδρανοποίησαν» την ελληνική κοινωνία με τα αλλεπάλληλα Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις που εκδίδουν, για να τακτοποιήσουν καταστάσεις και συμφέροντα ξένα προς το δημόσιο συμφέρον. Έχοντας συμμάχους την ελίτ της διοικητικής γραφειοκρατίας και τις ομάδες των ειδικών συμβούλων τους επιδιώκουν την άρση αντιθέσεων, αντιφάσεων και επικαλύψεων. Έτσι, ο ρόλος αυτών των υπηρεσιακών παραγόντων αυξάνεται και από εκτελεστικά όργανα νέμονται -εξωθεσμικά- νομοθετικούς και προγραμματικούς ρόλους. Αφού οι νόμοι διατυπώνουν τα γενικότερα πλαίσια και απαιτείται η έκδοση άπειρων Προεδρικών Διαταγμάτων, Υπουργικών Αποφάσεων και ερμηνευτικών Εγκυκλίων, οδηγούμαστε στη διαμόρφωση μιας πολυνομίας από την οποία δε λείπουν οι αντιφάσεις και οι επικαλύψεις. Τις λεπτομέρειες, τις δυνατότητες και τα αδιέξοδα αυτής της νομοθεσίας τις γνωρίζει και τις διαχειρίζεται μόνο αυτός ο στενός κύκλος των υψηλόβαθμων στελεχών του Υπουργείου Παιδείας και μόνο αυτοί είναι σε θέση ισχύος για να δώσουν «κατά το δοκούν» απαντήσεις, χωρίς να λογοδοτούν άμεσα σε κάποια Ανεξάρτητη Αρχή (π.χ. Συνήγορο του Πολίτη).
Αυτό το καθεστώς δίνει τη δυνατότητα σε αυτά τα υπηρεσιακά κλιμάκια να δραστηριοποιούνται ανασταλτικά σε πρωτοβουλίες συλλογικών φορέων και να δίνουν ερμηνείες αντίθετες με τους νόμους-πλαίσια για τη γενική και την ειδική αγωγή. Αυτά τα κλιμάκια «κτενίζουν» τα Προεδρικά Διατάγματα, τις Υπουργικές Αποφάσεις και τις Εγκυκλίους που ρυθμίζουν θέματα της σχολικής ζωής και της εκπαιδευτικής πράξης ή εργασιακά ζητήματα των εκπαιδευτικών, προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πραγματοποιείται η εκπαιδευτική διαδικασία και επηρεάζεται η συμπεριφορά των εκπαιδευτικών. Η Δ.Ο.Ε., η Ο.Λ.Μ.Ε, και ο Π.Ε.Σ.Ε.Α, που αντιπροσωπεύουν δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικούς αγνοούνται συστηματικά από την κυβέρνηση, ενώ η γραφειοκρατική ελίτ του Υπουργείου Παιδείας με τις πράξεις της υπονομεύει και πολλές φορές ανατρέπει την ισχύ των νόμων και κυρίως εκείνες τις θεμελιώδεις διατάξεις που έχουν δημοκρατικό ή μεταρρυθμιστικό παιδαγωγικό περιεχόμενο υπέρ των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.Στην ημερίδα που συνδιοργάνωσαν ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής και ο Σύλλογος Μετεκπαιδευομένων Δ/Ν του Μαράσλειου Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης, στις 12 Απριλίου 2003, στην Αθήνα, με θέμα «Η ένταξη των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο εκπαιδευτικό σύστημα και την κοινωνία» οι εισηγητές ανέδειξαν την αναγκαιότητα του εκδημοκρατισμού του εκπαιδευτικού συστήματος και του ελληνικού σχολείου, για να καταστεί εφικτή η εισαγωγή της παιδαγωγικής της ένταξης για τα α.μ.ε.ε.α και η υπόθεση της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ στο σχολείο και την κοινωνία να γίνει υπόθεση όλων μας και προπαντός των εκπαιδευτικών.
|
